گروه زبان فارسی، دانشکده زبان ها، دانشگاه بغداد، بغداد، عراق
هر اثر ادبی، جهانی منحصربه‌فرد را در بستری از زمان و مکان می‌آفریند. عنصر زمان، نه‌تنها چارچوب وقوع رویدادها، بلکه بازتاب‌دهنده‌ی نگرش نویسنده به جریان هستی است. مکان نیز، به‌عنوان بستر اصلی رخدادها و حرکت شخصیت‌ها، نقشی کلیدی در ایجاد تجربه‌ای ملموس و زیباشناختی برای خواننده دارد. این دو عنصر به‌ویژه در ادبیات عاشقانه، فراتر از ابزارهای روایی، به عناصری کارکردی در بیان مفاهیم عمیق ادبی و اجتماعی بدل می‌شوند و نقشی حیاتی در ایجاد فضای احساسی، تصویرسازی و ارتباط با مخاطب ایفا می‌کنند. این پژوهش، با رویکردی تحلیلی ـ تطبیقی، نقش زمان و مکان را در جذابیت ادبیات عاشقانه‌ی معاصر، با مطالعه‌ی آثار دو نویسنده‌ی برجسته، صادق هدایت و غاده السمان، بررسی مي‌كند. هدایت، در آثار خود همچون بوف کور، از زمان و مکان برای احیای گذشته‌های تاریخی و اسطوره‌ای و خلق فضایی انزواگر و پُررمز و راز بهره می‌برد که بازتاب‌دهنده‌ی بستری چندلایه برای اندیشه‌های فلسفی ـ روان‌شناختی و احساسات عاشقانه‌ی پیچیده و تلخ است. در مقابل، غاده السمان در آثاری مانند بیروت 75، با بهره‌گیری از توصیف‌های دقیق زمانی و مکانی، به‌تصویرگری واقع‌گرایانه از عشق و رنج در میان نابرابری‌ها و جنگ مي‌پردازد. عشق در آثار او، نه‌تنها یک تجربه‌ی شخصی، بلکه مفهومی اجتماعی و اعتراضی است که برای آزادی و عدالت می‌جنگد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که زمان و مکان در این آثار، به‌عنوان عناصری فراتر از زمینه‌ی روایت، بر جذابیت، درون‌مایه و عمق مفاهیم عاشقانه تأثیرگذارند و با پیونددادن ذهن خواننده به جهان داستان، تجربه‌ای ماندگار و تأمل‌برانگیز را برای او رقم می‌زنند.
واژگان کلیدی: زمان در ادبیات، مکان در ادبیات، ادبیات عاشقانه‌ی معاصر، ادبیات تطبیقی، بوف کورِ صادق هدایت، بیروت 75 غاده السمان.
مقاله کامل (اینجا کلیک نمایید)
چکیده بالا بخشی از مقاله ای است که در دهمین کنفرانس بین المللی بررسی مسائل جاری زبان ها، زبان شناسی، ترجمه و ادبیات (WWW.TLLL.IR) ، 14-13 بهمن 1403، اهواز، پذیرفته شده است.
