دکتر نضال جميل غضب و حسين علي نعمه
گروه زبان فارسی، دانشکده زبان ها، دانشگاه کوفه، کوفه، عراق و گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سهراب سپهری، یکی از برجسته‌ترین شاعران معاصر ایران، با زبان شاعرانه و تصاویر بدیع خود، بازتاب‌دهنده‌ی تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوران پهلوی است. شعر او، علاوه بر نگاه طبیعت‌گرایانه و عرفانی، دربردارنده‌ی تعامل با ایدئولوژی‌های اجتماعی و سیاسی آن زمان، همچون اسلام‌گرایی، ملی‌گرایی و سوسیالیسم است. این پژوهش، با بهره‌گیری از رویکرد جامعه‌شناسی ایدئولوژیک و تحلیل ساختاری و محتوایی، به بررسی تأثیرات این جریان‌ها بر شعر سپهری پرداخته و می‌کوشد تا چگونگی انعکاس نگرش‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه‌ی ایران را در اشعار او تحلیل کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که شعر سپهری، با بهره‌گیری از زبانی نمادین و تصاویری شاعرانه، نه‌تنها نگاه فلسفی، عرفانی و زیبایی‌شناختی او را به نمایش می‌گذارد، بلکه روایتگر پیچیدگی‌ها و چالش‌های ایدئولوژیک جامعه‌ی ایران در دوران پهلوی نیز می‌باشد. تحلیل سروده‌های سپهری از منظر جامعه‌شناختی ایدئولوژیک، ابزاری ارزشمند برای درک تأثیر ساختارهای اجتماعی و ایدئولوژی‌های زمانه بر هنر و ادبیات معاصر فراهم می‌آورد. بنابراین؛ این پژوهش، به روش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ی، تلاش دارد جامعه‌ی ایدئولوژیک بازتاب‌یافته در اندیشه و شعر سهراب سپهری را تحلیل کرده و نمونه‌های برجسته‌ای را ارائه نماید.
واژگان کلیدی: جامعه‌شناسی، ایدئولوژی، شعر معاصر ایران، زبان نمادین، سهراب سپهری.
مقاله کامل (اینجا کلیک نمایید)
چکیده بالا بخشی از مقاله ای است که در دهمین کنفرانس بین المللی بررسی مسائل جاری زبان ها، زبان شناسی، ترجمه و ادبیات (WWW.TLLL.IR) ، 14-13 بهمن 1403، اهواز، پذیرفته شده است.
